Home Blog Contact

Eerlijk zijn over Sinterklaas

In een ander stuk schreef ik over het niet liegen over Sinterklaas tegen jonge kinderen. Ik nam er beweegredenen in mee en een inkijkje in de beleving van het jonge kind rondom dit feest. In dit stuk gaan we in op de praktische kant hiervan. Want hoe ga je om met andere kinderen, de magie van dit jeugdfeest, de omgeving en nog veel meer. In dit stuk ga ik er van uit dat het feest wel gevierd wordt maar dan zonder het liegen.

Meer lezen over redenen om niet te liegen over Sinterklaas lees je hier.

Sinterklaas bestaat niet!

Ken je die aflevering van De wereld draait door met Prem Radhakishun waarin hij begint te roepen ,,Sinterklaas bestaat niet”! Zo niet. Het is geen continu herhalen en roepen dat Sinterklaas niet echt is en ze dus kunnen ophouden het er over te hebben. Ik vergelijk het meer met rollenspel of een sprookje. We genieten er van met onze kinderen een sprookjesboek te lezen en samen helemaal op te gaan in het verhaal. Wordt het te spannend? Dan sussen we ze met “het is maar een verhaal, het is niet echt waar” en genieten we samen weer verder. Je zou ter vergelijking ook Halloween kunnen nemen. Dit feest waait, in de Amerikaanse vorm, steeds meer over naar Nederland en veel gezinnen beleven er plezier aan zich te verkleden en lekker te griezelen. Geen enkele ouder die daarbij hun kinderen onvermoeid wijs maakt dat al die zombies buiten echt zijn.

Er zijn vele manieren waarop je kunt omgaan met het feest rond Sinterklaas. En ik maak vaak de vergelijking met kabouters in het bos. Wanneer de herfst aanbreekt en de paddestoelen weer uit de grond komen zetten we thuis het boek van de kabouters weer neer, we zoeken ze in het bos en beoordelen hun huizen (paddestoelen) op hoe mooi ze zijn. We spelen samen eigenlijk een spelletje. Ik persoonlijk ken niet 1 volwassene die zegt zich in de maling genomen te voelen omdat ze er achter kwamen dat kabouters toch niet echt bestaan. Zo kun je Sinterklaas ook inkleden. Zie Sinterklaas als een soort spel waar het hele land, inclusief de volwassenen aan meedoen. Waarbij we ons verkleden, verhalen vertellen, samen zingen en vooral ook samen zijn met de mensen die het meest belangrijk voor je zijn. De Sint brengt cadeautjes, loopt over het dak en Piet helpt hem terwijl hij door de schoorsteen op magische wijze wel vies wordt en de Sint een hagelwitte baard houdt.

Wanneer komt het eerlijk zijn dan?

Jonge kinderen hebben te maken met magisch denken. Dit houdt in dat zij oprecht geloven dat Assepoester in Disneyland woont en ga zo maar door. Wat zij zich kunnen herinneren, wat ze zich inbeelden, wat ze hebben gezien in het echte leven of op televisie loopt door elkaar. En zij kunnen niet het onderscheid maken wat oprecht wel kan en wat niet. Ze kunnen enorm lachen wanneer je speelt een grote reus te zijn die achter ze aanrent en het andere moment in huilen uitbarsten. Het voelde dan ineens toch wel heel echt allemaal.
Dit is het hele mooie rond Sinterklaas. De kinderen geloven dat het verhaal wat wij vertellen echt waar is, dit wordt enorm versterkt omdat het overal aanwezig is in hun dagelijks leven, zelfs de volwassenen doen mee! Soms kan een kind van 5 wel ineens constateren dat een paard op het dak toch best wel gek is. Dit is zo’n voorbeeld. Je kunt antwoorden dat het helemaal niet gek is, Sinterklaas kan dat gewoon. Je kunt ook erkennen dat dit inderdaad wel een beetje vreemd is. Je hoeft dan helemaal niet direct uit te leggen dat het allemaal ook maar onzin en verzonnen is, je hoeft alleen ook niet een heel verhaal (leugen) te bedenken om uit te leggen waarom het doodnormaal is.

Eerlijk zijn over het feest gaat in kleine stapjes. Bijvoorbeeld het idee van een echte Sinterklaas en een hulp Sinterklaas. Er is niet een Sint “echt”. Want het zijn allemaal verklede mensen. Wanneer je kind de mijter of pietenmuts opzet, zijn zij net zo echt een Piet. Het idee achter eerlijk zijn over Sinterklaas wordt door veel volwassenen vaak veel moeilijker gezien dan het is. Vooral door de angst het feest te verpesten.

Ook de keuze om een ander weg in te slaan kwam bij ons in stapjes. Wij begonnen zoals onze eigen ouders aan het feest met onze oudste. Bij een baby valt er natuurlijk ook weinig uit te leggen, spannend zijn al die bijzondere figuren sowieso en knuffelen tot uit de situatie stappen is dan de enige remedie. Het was bij ons een proces waarbij ik op een gegeven moment, toen onze oudste zo’n 3 jaar moet zijn geweest, dat ik er voor mezelf uit was het anders te willen benaderen. Was mijn man meteen enthousiast? Niet helemaal. Maar na er over gesproken te hebben en er over na te denken bleek het de enige bij ons passende manier.

Wanneer is iets liegen?

Eigenlijk op het moment dat je kind iets in twijfel trekt of ergens een vraag over stelt en jij niet eerlijk bent om ” de magie” maar in stand te houden, ben je aan het liegen. En het is niet nodig. In het blog niet liegen over Sinterklaas staat ook een voorbeeld over het omkleden van een persoon waar kinderen bij zijn tot de Sint. Op het moment dat de persoon klaar is zien zij gewoon Sinterklaas. De persoon die er eerst was is er dan even niet meer voor ze.
Er komen momenten dat kinderen vragen gaan stellen. Kleine opmerkingen dat zij doorhebben dat iets gek is tot directe vragen. Moet je ze dan altijd meteen maar vertellen dat het allemaal nep is? Dat kan, maar ook dat hoeft heus niet. Het hele mooie aan dat Sinterklaas vind ik zelf is det een soort utopie is voor het magisch denken in een wereld waarin iedereen mee speelt. Die fantasie en magie gun ik onze kinderen. Daarom kun je ook een wedervraag stellen: ,,Hoe denk jij zelf dat Sinterklaas de snoepjes in je schoen stopt”? Geeft je kind vervolgens een prachtige reden hoef je niet te zeggen dat ze helemaal gelijk hebben inderdaad en blij zijn dat ze jouw leugen alvast zelf verzonnen hebben. Afhangend van het karakter van je kind en de leeftijd die ze hebben kun je ook gewoon zeggen dat ze dat leuk bedacht hebben of uitleggen dat jij het zelf bent. Het hangt ook enorm van de setting af. Vraagt je kind dit uit nieuwsgierigheid of uit spanning? Dus een vervolg vraag zou ook kunnen zijn; ,,Waarom was je daar zo benieuwd naar”? Wat ook een leuke kan zijn, wederom afhangend van de leeftijd en reden dat ze vragen stellen (is het nieuwsgierigheid of spanning) is een eigen vraag terug stellen. ,,Ik ben toch altijd benieuwd hoe al die cadeautjes toch maar weer op tijd komen overal”. Zo maak je samen een spelmoment en is het ook een mooie manier om te ontdekken of ze vragen hebben, dingen spannend vinden etc. Tijdens de loop van dit gesprek kun je aanvoelen of het goed is om nog eens uit te leggen dat het allemaal maar een spel is of dat het gewoon wederom gezien kan worden als hoe we omgaan met kabouters in het bos.

Wanneer het gewoon echt te spannend wordt.

Ook al ben je altijd open geweest en heb je niet actief het verhaal verdraait. Je kind heeft te maken met het magisch denken en het kan gewoon zo uitkomen dat je kind het toch spannend vindt. Omdat het allemaal te veel is geworden qua prikkels, het idee is eng, misschien hebben ze een spannend verhaal gehoord over Sinterklaas en natuurlijk blijft het sowieso een beetje gek dat je uit het niets een persoon met rare grote hoed gaat toezingen. Zelfs wanneer je jonge kinderen heel actief hebt uitgelegd dat Sinterklaas niet echt is, kan dat magisch denken in het moment zelf toch maken dat het allemaal heel spannend is.

Ik wil niet alles gooien op magisch denken. Wanneer wij een heel enge film kijken als volwassenen weten we ook dat het nep is en je niet bang hoeft te zijn. Toch is het spannend tot zelfs eng. Ik persoonlijk heb er ook nachtmerries door. Dus het is ook niet gek dat een kind, die weet dat het niet echt is, dat toch nog spannend kan vinden.

Sinterklaas moest een feest zijn voor iedereen en zoals ik al hierboven schreef: op het moment dat een kind aangeeft iets eng te vinden is het je rol als ouder om ze te helpen kalmeren door bijvoorbeeld uit te leggen dat iets niet echt is. Dan is er een verschillen tussen zeggen ,,Ah joh, het is toch niet echt! Maak je geen zorgen”! en ,,Het is allemaal best een beetje spannend he! Weet je nog wat we hadden besproken? Dat het maar een spel is wat we met zijn allen spelen? Het is niet echt. Maar dan kan je het nog steeds spannend vinden, ik ben er voor je als je een knuffel nodig hebt”! Daarmee erken je namelijk het gevoel, namelijk dat het spannend is. Vervolgens geef je een kader door ze te vertellen/helpen herinneren dat het allemaal maar een spel/toneelstuk is en als laatste zet je de deur open tot opties om te reguleren met elkaar. Bijvoorbeeld door middel van een knuffel, een hand, een knipoog etc.

Onze jongste dochter weet, op het moment van schrijven 7, heel goed dat Sinterklaas een groot toneelstuk/spel is wat wij met zijn allen vieren en spelen. Toch wint haar fantasie en de magie van het feest het van de realiteit. Zodra er iets langskomt van de Sint is het allemaal helemaal waar voor haar en wordt ze helemaal meegesleept door het spektakel. Haar moeten wij dan ook regelmatig even helpen wanneer het allemaal te veel wordt. We vragen haar dan eigenlijk simpelweg ,,Weet je nog hoe het zat met het spel van Sinterklaas”? De opluchting op dat gezicht is altijd mooi om te zien. Het kan overigens best zijn dat ze een halfuur later de boodschap weer helemaal kwijt is.

Gaan ze het niet verpesten voor andere kinderen?

Een van de meest gestelde vragen is: verpesten ze het dan niet voor andere kinderen door hen te vertellen dat het nep is? Daar zitten meer kanten aan. Van leeftijd tot voorlichting. De heel jonge kinderen zijn hier niet mee bezig. Die spelen mee in het moment en hebben gewoon plezier. Een peuter gaat ook niet tegen een ander vertellen dat Spiderman niet echt bestaat. Daarbij zijn peuters er in het moment zelf helemaal niet mee bezig dat het niet echt is. Bij de (wat oudere) kleuters wordt dat anders. Zij delen al veel meer informatie met elkaar en tijdens het spel hebben ze meer gesprekken. Hier komt vooral ook voorlichting bij kijken. Leg je kinderen uit dat er ook papa’s en mama’s zijn die hun kinderen vertellen dat Sinterklaas wel echt bestaat. Dat er dus kinderen zijn die het feest thuis op een andere manier vieren dan wij. Daar zit geen oordeel aan vast. Vervolgens is de instructie dat het niet de bedoeling is om aan andere kinderen te vertellen dat Sinterklaas niet echt bestaat. Dat wij dan het feest voor dat kindje verpesten.

Het geloof is niet meteen verpest voor de meeste kinderen wanneer er eens gezegd wordt dat het niet echt is. De meeste volwassenen herinneren zich een nichtje of kind uit de straat die ze al eens op vroege leeftijd vertelde over het geheim, maar dat ze het op dat specifieke moment naast zich neer hebben gelegd en vol overgave weer voor de Sint zongen die avond.

Wat vind de omgeving daarvan?

De meningen en reacties zijn wisselend. Feitelijk heb je daar weinig mee te maken in het maken van je opvoedkeuzes. We zijn echter groepsdieren en trekken ons wel degelijk iets aan van de mening van onze naasten. Het is natuurlijk ook nog eens de vraag of het noodzakelijk is dit te vertellen aan de omgeving. Wij hebben geen officiële aankondiging gedaan, het komt soms ter sprake wanneer de situatie zich voordoet. Bijvoorbeeld een opa of oma die iets verteld over Sinterklaas wat niet past bij hoe wij het aanpakken. Daarin is ook nog de afweging: is het een klein iets zoals “vanavond wel goed zingen he, anders hoort de Sint je niet” of gaat het over iets groters zoals het mee moeten in de zak/geen cadeaus krijgen. Wij zingen ook hard bij de schoen voor de Sint, dat zijn dus gewoon kleine fijne momenten tussen grootouder en kind maar bij de tweede orde grijpen we in. Dan geven we aan niet te liegen over Sinterklaas en cadeautjes niet voorwaardelijk zijn.

Nieuwsgierig:
Er zijn mensen die heel open reageren en eigenlijk vooral benieuwd zijn naar het hoe en wat. De punten uit dit blog komen daarin naar voren. Ze vonden het als kind heel naar achter de waarheid te komen, wisten niet dat het een optie was om eerlijk te zijn of waren al op zoek naar handvatten en meer informatie. Ook zijn er soms mensen die heel nieuwsgierig zijn naar het wat en hoe en zelf kiezen voor een andere route. Het is allemaal prima, het levert leuke gesprekken op. Beide partijen willen vooral een leuk feest voor hun kind.

Overdreven
Er zijn ook mensen die het allemaal maar onzin vinden. Alsof je er zelf slechter van bent geworden?! Je moet je niet aanstellen! Ik ken overigens oprecht volwassenen uit mijn eigen generatie die zo ontzettend bang gemaakt zijn voor de Sint en Pieten dat ze nu nog schrikken.
Er is een groep mensen die het maar overdreven vinden dat kinderen tegenwoordig overal maar voor moeten worden beschermd. Er zijn meerdere variaties en een heel scala aan veelgemaakte opmerkingen die hieronder kunnen vallen.

,,Dit komt allemaal door die Zwarte Pieten discussie, dat maakt het hele feest kapot”
Dat wij thuis eerlijk zijn over het feest staat los van het feit dat wij geen Zwarte Piet ondersteunen.
De redenen om niet te willen liegen hebben namelijk niets te maken met racisme. Om hem er maar even in te fietsen: ik ben ook geen voorstander van andere kleuren Pieten. Het niet kunnen lezen van een gezicht en emoties door volledige schmink is precies wat mensen ook vaak eng vinden aan clowns. Om maar niet onnodig uit te wijden hier over

,,Bang zijn voor Sinterklaas hoort er gewoon een beetje bij, dan gedragen ze zich”!
Een oprecht citaat uit mijn zeer nabije omgeving. Bijzonder genoeg niet van maar een persoon.
Allereerst voeden wij thuis niet op op basis van angst. Daarnaast moet Sinterklaas toch zogenaamd een feest zijn? Wat is een feest wanneer het draait om bang maken?

Ik vind het fascinerend dat er, zeker bij de generatie van mijn ouders en daarboven toch wel het idee heerst dat het goed is voor kinderen om bang te zijn voor dingen. Altijd in het kader van je leren gedragen. Natuurlijk veranderen visies op opvoeden altijd maar het beschermen van je kinderen tegen echt onnodige angsten wordt toch vaak als bijzonder gezien.

Hoe ga je hier mee om? Het gesprek aangaan is natuurlijk altijd een goede optie. Uitleggen waarom je hebt gekozen voor eerlijk zijn en hoe jullie dit inkleden kan al heel helpend zijn. Een reden dat mensen zo heftig kunnen reageren is omdat ze het idee kunnen hebben dat je hun wijze en keuze (van toen) aanvalt. Dat ze het niet goed hebben gedaan. Heb jij het dan niet leuk gehad als kind op pakjesavond? `Het kan zijn dat jouw keuze om het anders te doen mede voort komt uit ervaringen uit je jeugd, het risico is dan ook dat dergelijke gesprekken uitdraaien op discussies. Ik probeer in dergelijke gesprekken altijd uit te gaan van een paar peilers:
1. Erkennen van de ander – Ik begrijp dat het een beetje gek kan aanvoelen dat ik het heel anders doe dan jullie vroeger, ik heb ook heel leuke herinneringen aan Sinterklaas. 2. Je grens aangeven – Wij hebben gekeken wat past bij ons en ons kind, daarin hebben wij besloten niet te liegen over Sinterklaas. 3. De deur openzetten naar een gezamenlijke route: Ik zou het jammer vinden wanneer we nu een discussie gaan voeren, kunnen we kijken naar een manier waarop iedereen plezier heeft van het feest?

KVO
Of ook wel, Kennisgeving van Ontvangst. Er zijn ook genoeg mensen die eigenlijk niet anders reageren met o ok. Zo schokkend is het feitelijk allemaal ook niet natuurlijk.

Meer lezen over waarom niet liegen over Sinterklaas? Lees het in het blog

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *